|
|
|
|
|
|
 |
|
Gian Fontana en ils onns 1930. © BN /ASL.
|
|
Biografia da Gian Fontana
Gian Fontana ei naschius ils 16 da november 1897 a Fidaz sur Flem. El ha frequentau la scola populara (tudestga) a Flem e silsuenter il
seminari scolastic a Cuera, nua ch’el ha per l’emprema ga giu instrucziun en siu lungatg-mumma romontsch. Silsuenter lavura
el sco scolast a Flem. Il settember 1931 marida el Annemarie Lüscher, culla quala el ha dus affons, Gaudenz e Martin. Ils
30 da november 1935 miera il scribent tut anetg pervia d’ina pleuritis (in malcostas zuppau).
Gian Fontana scriva ses emprems texts per tudestg, scriva denton beingleiti era per romontsch, ord perschuasiun. Il poet, raquintader
e novellist contribuescha bia al Dun da Nadal e surpren la redacziun dil Calender Per mintga gi. Pervia da munconza da contribuziuns
sto el emplenir biaras paginas cun atgnas lavurs ch’el valetescha biaga sez sco munglusas. Sco scolast ed educatur mo era
sco battider pil manteniment dil romontsch sesenta el obligaus da derasar lectura per pievel e scola. Ella funcziun da collaboratur
dalla Renania sa el s’engaschar per ses ideals professiunalmein, plinavon ei Gian Fontana era activs sin camp politic sco suprastont communal da Flem. Sia ovra litterara ch’ei gest pervia da siu cuort temps da veta
aschibein quantitativa sco era qualitativa remarcabla cumpeglia lirica, prosa narrativa ed ovras dramaticas e vegn publicada
l’emprema ga cumplessivamein da 1940 tochen 1943 en tschun toms (nova ediziun en treis toms igl onn 1971). Malgrad che la
lirica da Fontana demuossa aunc tut la caracteristica dalla "poesia premoderna", influenzescha el decisivamein la generaziun
dad auturs romontschs che suonda. Aschia ei per exempel era la lirica tumpriva dad Andri Peer influenzada dad el. La prosa da Fontana stat ella successiun dils gronds novellists dil 19avel tschentaner. Dil cuntegn entaup’ins
sper aspects conservativs (oravontut quei che pertucca il manteniment dil lungatg e dalla cultura romontscha) era aspects
innovativs sur dils quals ins sa mo esser surstaus.
Infurmaziuns administrativas
Access
Consultaziun exclusivamein ella sala da lectura digl ASL. Restricziuns da consultaziun surtut per motivs dalla protecziun
dils dretgs d’autur e da persunalitad.
Citaziun
Archiv svizzer da litteratura (ASL). Relasch Gian Fontana.
Acquisiziun dal relasch da Gian Fontana
Il relasch da Gian Fontana ei vegnius schenghegiaus dalla vieua e dils dus fegls da Gian Fontana igl onn 1995.
Valurisaziun dal relasch
In emprem inventari dil relasch ei vegnius elaboraus dad Annetta Ganzoni sin basa da las lavurs da Steafan Loringett a la
Lia Rumantscha e da Lucia Walther suenter che ils materials eran vegnius surdaus agl ASL. El rom d’in stipendi dalla Societad
per la promoziun digl Archiv svizzer da litteratura ha Manfred Veraguth reinventarisau il relasch ed adattau l’inventari allas
reglas d’archivaziun vertentas la stad ed igl atun 2013.
Scursanidas
Las scursanidas valan per las fuormas masculinas e femininas singularas e pluralas.
|
|
| agiunta/aschunta |
ag. |
| annotaziun |
ann. |
| circa |
ca. |
| copia da carbun |
cc. |
| confrunta, cumpareglia, mira |
cfr. |
| correctura |
corr. |
| Dun da Nadal |
DdN |
| dactiloscret |
ds. |
| ediziun, editur |
ed. |
| exemplars |
ex. |
| fotocopia |
fc. |
| franzos |
frz. |
| Gian Fontana |
GF |
| illustraziun |
ill. |
| inclus |
incl. |
| La Casa Paterna |
LCP |
| Lia Rumantscha |
LR |
| manuscret |
ms. |
| Calender Per mintga gi |
PMG |
| poesia |
p |
| per part |
p.p. |
| president |
pres. |
| publicaziun/publicau |
publ. |
| romontsch |
rom. |
| senza autur |
s.a. |
| senza data |
s.d. |
| senza liug |
s.l. |
| senza num |
s.n. |
| signatura |
sign. |
| sursilvan |
surs. |
| sutsilvan |
suts. |
| translaziun/translatau |
transl. |
| tudestg |
tud. |
Organisaziun dals documents
Il relasch sa cumpona da las parts seguentas:
|
|
| - |
A. Ovras |
| - |
B. Correspondenza |
| - |
C. Documents persunals |
| - |
D. Collecziuns |
Remarcas preliminaras
Il relasch da GF ei gia vegnius inventarisaus pliras ga. Suenter lavurs preliminaras tier la surdada dil relascha da Lucia
Walther ils 1995 ha Annetta Ganzoni surpriu igl onn 1997. Per saver corrispunder als basegns electronics, ha il relasch stuiu
vegnir reinventarisaus. Cun quella caschun ein las circa 450 brevs vegnidas tschaffadas per l’emprema gada. Il relasch cumpeglia
ussa en tut 17 scatlas. La difficultad dad inventarisar quels documents ei semussaus en sia structura gia existenta. Per saver
edir las ovras era vegniu scaffiu da Steafan Loringett suenter la mort da GF in cert uorden, il material rimnau era vegnius
repartgius en otg differentas parts e numnadas O.I – O.VIII. Tier la reinventarisaziun ein las ovras vegnidas mantenidas en
lur uorden da tochen dacheu, persuenter ei vegniu fatg groppamein remarcas davart il cuntegn da mintga part.
